Plasman en Korthals Altes discussieerde op dit blog over de (filmende) media in de rechtszaal. In aanvulling daarop kom ik tot drie opmerkingen.

1. Enkele dagen geleden moest ik in een grote strafzaak uitspraak doen waarvoor veel mediabelangstelling was en een grote omroep zich had gemeld. De verdachte zou niet verschijnen en ik had toegestemd in het filmen van de uitspraak. Grote camera’s op hoge torens snorden, ik lichtte de gang van zaken sinds 2006 toe en las daarna de kern van de belangrijkste overweging voor. Na het uitspreken verliet ik de zaal, maar werd na een paar minuten terug geroepen naar de zittingzaal omdat de camera’s waren gezwenkt en de nabestaanden op de voorste rij aan het filmen waren.
Met deze zoveelste ervaring rijker houd ik mijn eerdere standpunten staande dat de filmende media wel een beroep doen op de openbaarheid van het strafproces, maar eigenlijk weinig of geen notie hebben waartoe die openbaarheid ooit is ingevoerd. Lang geleden alweer werden strafprocessen openbaar om aan het volk duidelijk te maken dat besloten rechtspraak en geheime inquisitie vervangen waren door rechtspraak in het openbaar. Dragen beelden, via stemgeluid of visuele opnames, bij aan het klassieke openbaarheidsbeginsel of aan een verbeterde informatievoorziening rond de rechtspraak? Ik betwijfel het. Het gaat de filmende pers om selectieve plaatjes om de achterban te bedienen met enkele pakkende shots die de kijkcijfers opkrikken. De leiding van de rechtspraak is meegebogen met deze nieuwe druk vanuit de filmende pers omdat men hoopt dat de band tussen samenleving en rechtspraak wordt verbeterd. Daarmee wordt miskend dat er geen grens is aan het infotainment, met als recente uitspatting foto’s van Volkert van der G op de voorpagina van een krant die zich een uitstraling van heiligheid proberen aan te meten, maar zelfs de lezer van dat blad ziet dat het schijnheiligheid is. In 1985 verscheen een boek over de amusementsindustrie met de pakkende titel Amusing ourselves to death, wat mij betreft in casu over de rug van verdachten en de integriteit van de strafrechtspraak. Terug naar de kern van dit punt: ik weet niet of de band tussen samenleving en rechtspraak wel verbetering behoeft, maar op grond van het openbaarheidsbeginsel zie ik geen recht voor de media om opnames in de rechtszalen te maken zoals thans geschiedt. Lees meer …

Na de reactie van collegablogger en strafpleiter Peter Plasman op mijn blog over de liegende verdachte nu mijn respons op zijn column over de verklaringsvrijheid van de verdachte, als de media diens beeld en geluid opnemen. De situatie die Plasman beschrijft, is een typisch gevolg van het hardnekkige misverstand dat de voorzitter van een strafzitting heeft te bepalen of een verdachte zich radio- en/of tv-opnames van “zijn” zitting moet laten welgevallen. De meest recente versie van de door de Raad voor de rechtspraak uitgevaardigde Persrichtlijn kent de voorzitter deze bevoegdheid toe, maar op grond waarvan eigenlijk? Lees meer …

Onlangs stond ik bij de meervoudige kamer in Arnhem. De zaak was minder sympathiek, mijn cliënt deed aan babbeltrucs om hoogbejaarde mensen pincode etc. te ontfutselen; het was daarbij misgegaan omdat een 90-jarige man in zijn woning naar de grond was geduwd en volgens de aangifte klappen en schoppen had gehad. Er werd vijf jaar en zes maanden geëist. Het verdedigingsbelang bij de zaak zat in het wel of niet medeplegen van het geweld; de identiteit van de schopper was onbekend gebleven en een derde dader was inmiddels onherroepelijk zowel door rechtbank als hof vrijgesproken van de geweldscomponent omdat hij een eindje verderop stond. Mijn cliënt stond ook verderop, maar wat minder ver.
Bij de politie had hij bekennend verklaard en wij hadden besproken dat hij ter zitting luid en duidelijk zijn visie op het gebeuren zou geven, inclusief zijn grote gevoelens van schaamte vanwege het lafhartig karakter van het misdrijf.
Een dag voor de zitting belde de rechtbank naar mijn kantoor dat Omroep Gelderland aanwezig zou zijn; dat niet alleen, Omroep Gelderland wilde beelden maken én wilde de hele zitting auditief opnemen.
Ter zitting ging de rechtbank op dit verzoek beslissen, uitgaande van de Persrichtlijn 2013.
Dat mijn cliënt niet akkoord zou gaan was duidelijk. Lees meer …